Wie voor het eerst een theepot of theeglas van borosilicaatglas in zijn of haar handen houdt, kan bijna niet geloven dat het zo sterk is als door wetenschappers wordt beweerd. Het glas voelt vederlicht en zelfs enigszins fragiel. Vaak zijn theepotten of theeglazen van borosilicaatglas ook een stuk dunner dan regulier glas. Daarmee lijkt het heel kwetsbaar, maar dat is toch niet zo. Hoe komt dat? Hoe wordt het geproduceerd? Is dit bijzondere glas echt onbreekbaar? Wat borosilicaatglas is en hoe je het gebruikt, lees je hier.

Een stukje geschiedenis…

De eerste ontwikkeling van borosilicaatglas werd in 1887 gedaan door de Duitse glasspecialist Otto Schott. Hij kwam erachter dat een andere samenstelling van glas voor extra fysieke stevigheid kon zorgen en grotere temperatuurschommelingen mogelijk werden. De formule die hij samenstelde werd opgepikt door de Amerikaanse chemicus W.C. Taylor, die de formule wist te verbeteren. Het verbeterde glas werd toen “Nonex” genoemd en werd gebruikt voor productie van laboratoriumglas. Jessie Littleton – een collega van Taylor – nam het glas mee naar huis en experimenteerde ermee in de keuken. Na het succesvol bereiden van allerlei recepten in borosilicaat ovenschalen lanceerde hij wat we vandaag de dag “Pyrex” noemen. Iedereen heeft vast wel een Pyrex-product in huis! Dit merk vormde de basis van alle borosilicaat-producten die we nu nog in de keuken gebruiken.

Hoe wordt borosilicaatglas geproduceerd?

De bijzondere eigenschappen van borosilicaatglas beginnen al met de productie ervan. Het wordt niet gemaakt van het zelfde glas, zoals we dat tegenkomen in bijv. ruiten, vazen, drinkglazen etc. De meeste gewone glassoorten bestaan voor een groot deel uit de stof silica (of: siliciumdioxide). Dit levert regulier kleurloos glas op. Vaak worden er andere stoffen aan toegevoegd (calciumsilicaat en natriumsilicaat), die als “verzachters” werken. Dit maakt de verwerkingskosten lager, maar leidt ook tot een hoge “thermische uitzetting.” Dit laatste betekent dat het glas gemakkelijker breekt bij (zeer) hoge of lage temperaturen. (Kokend theewater in een dergelijk glas gieten geeft een hoge kans op breuk).

De productie van borosilicaatglas begint al met andere grondstoffen. Borosilicaatglas ook gemaakt met silica (siliciumdioxide), maar hier wordt het zgn. “boriumsilicaat” aan toegevoegd. Dit is een mengeling van “boor” (een metaalachtig element) en “kiezelzuur” (een zwak zuur wat een afgeleide is van silica). De bijzondere combinatie van deze ingrediënten maakt dat borosilicaatglas lichter is, maar desondanks toch veel sterker, beter tegen (extreme!) temperatuurverschillen kan en over het algemeen een veel langere levensduur heeft dan gewoon glas.

Wat zijn eigenschappen van borosilicaatglas?

Bovenstaande klinkt allemaal heel technisch. Oké, het glas wordt dus op een andere manier geproduceerd, maar kan het dan helemaal niet meer breken? Helaas is dat niet het geval. In de basis wordt borosilicaatglas ook wel “hard glas” genoemd, maar het is zeker nog wel breekbaar. In de winkel aan de Spiegelgracht (enkele jaren geleden) werd me af en toe de vraag gesteld of je het glas ook gewoon kunt laten vallen? Nee, ik adviseer nooit om een glas te laten vallen. Borosilicaatglas is dan wel reuze sterk en kan tegen een stootje, maar het van een (grotere) hoogte laten vallen zou – net als ieder ander glas – ook kunnen leiden tot breuk.

Door z’n bijzondere eigenschappen wordt borosilicaatglas ook wel gebruikt in laboratoria, maar al vrij snel vond het ook z’n weg naar alledaagse gebruiksvoorwerpen, met name in de keuken. Je kunt borosilicaatglas in de diepvries bewaren (tot min 40 ^oC), maar er worden bijvoorbeeld ook ovenschalen van gemaakt. Je mag borosilicaatglas verhitten tot ongeveer 300 ^oC.

Binnen die marge is er natuurlijk veel ruimte voor een kopje thee. Daarbij is het glas zodanig hard dat het vrijwel onmogelijk is om er krassen op te maken. Bij goed schoon houden blijft het dus altijd bijna net zo mooi als op de dag dat je het kocht!

Wat zijn nadelen van borosilicaatglas?

Er kleven eigenlijk geen echte nadelen aan borosilicaatglas. In tegenstelling tot bijvoorbeeld kristalglas is borosilicaatglas niet giftig. (Kristalglas bevat – afhankelijk van de manier van produceren – cadmium en lood; beide zijn schadelijk voor de gezondheid). Door de bijzondere samenstelling van borosilicaatglas is het juist erg duurzaam in gebruik en zijn er veel toepassingsmogelijkheden (van bevriezing tot gebruik in een oven). Daarmee wordt borosilicaatglas ook wel “glas met een langere levensduur” genoemd.

Een kort filmpje over de ambachtelijke productie van Samadoyo-producten


Omdat borosilicaatglas tegen een stootje kan is het glas ideaal voor theegebruik thuis, maar ook bijvoorbeeld op kantoor, in cateringservice of horecabedrijven. Four Leaves biedt u een collectie van dit bijzondere glaswerk, o.m. van het merk Samadoyo.

Interesse om eens verder te kijken? Klik dan op DEZE LINK.